2018 йил 28 декабрь куни президент Шавкат Мирзиëев Ўзбекистон парламентига навбатдаги Мурожаатномасини тақдим этди.
Тугаëтган йил якунларига баҳо берилиб¸ келаëтган йилдаги асосий мақсад-вазифалар белгиланган иккинчи Мурожаатномасини Мирзиëев¸ 2019 йилга ном беришдан бошлади.
“Жорий йилдаги ишларни мантиқий давом эттириш ва юксак босқичга кўтариш мақсадида” президент 2019 йилни Ўзбекистонда “Фаол инвестициялар ва ижтимоий ривожланиш йили” деб эълон қилди.
Бу баëнот¸ залдагиларнинг узоқ ва гулдурос қарсаклари билан қабул қилинди.
Инвестиция олиб кириш осон эмас...
“Инвестиция – бу иқтисодиёт драйвери, иқтисодиётнинг юраги”¸ деган Ўзбекистон президенти айни пайтда¸ бу вазифани амалга ошириш осон эмаслигини таъкидлади.
- Ҳеч қайси давлат инвестиция муҳитини яратмасдан¸ ҳеч қандай натижага эришмаган. Бу энг қийин¸ энг мураккаб йўл! Биз инвестиция бўйича жозибадорлигимизни етказиш учун ҳар бир ҳудудда жуда катта ишлар қилишимиз керак¸ онгли равишда дунëқарашимизни ўзгартиришимиз керак. Шунга тайëрмизми¸ деган савол турипти. Агар биз бутун мамлакатимиз бўйича мана шу муҳитни яратмас эканмиз¸ олдимизга қўйган юксак вазифаларимизни бажаролмаймиз. Шуни ҳамма депутатларимиз¸ жонажон¸ фидойи халқимиз сезиши керак. Биза жуда катта марра олаяпмиз.Агар инвестиция келса¸ рақобатбардош экспорт келса¸ албатта биз ижтимоий масалаларни ҳал қиламиз. Агар у бўлмаса¸ иккинчиси бўлмайди¸ деди Мирзиëев жумладан.
Бундан кейин¸ кадрларни танлашда уларнинг инвестицияни ошириш салоҳиятидан келиб чиқиб қарор берилишини таъкидлаган Мирзиëев¸ район ва вилоят ҳокимларини дунëқарашини ўзгартиришга чақирди¸ уларни бу йўналишда ўзини қийнаб етарли иш қилмаëтганлик учун танқид қилиб ўтди.
2019 йилги бюджет дефицити – 4.5 триллион сўм
2019 йилда Ўзбекистон ҳукумати амалга ошириши лозим ишларни санаб ўтган Шавкат Мирзиëев¸ хусусан:
- oчиқ иқтисодиëт¸ соғлом рақобат¸ ишбилармонлик ва инвестиция муҳитини тубдан яхшилаш учун зарур шароитлар яратиш¸ иқтисодиëтда давлат улушини камайтириш¸ хусусий секторни жадал ривожлантириш орқали янги иш ўринларини кўпайтириш¸ иқтисодни модернизация ва диверсификация қилиш¸ меҳнат унумдорлигини ошириш орқали юқори иқтисодий ўсишни таъминлаш¸ яширин иқтисодиëтга қарши курашиш¸ унинг ҳажмини кескин қисқартириш¸ валютани эркинлаштириш сиëсатини изчил давом эттириш¸ барқарор монетар сиëсатни амалга ошириш ва бу ислоҳотларни амалга оширишга қодир малакали кадрлар тайëрлашни тилга олди.
Мурожаатномасининг айни қисмида президент инфляцияни жиловлаш ва сохта¸ қўшиб ëзилган статистикани тўхтатиб¸ ЯИМни ҳисоблашда тўғри статистика юритиш лозимлигини таъкидлаб¸ Жаҳон банки билан ҳамкорлик қилишни Вазирлар Маҳкамасига 2019 йил апрелига қадар мамлакатни 2030 йилга қадар иқтисодий-ижтимоий жиҳатдан комплекс ривожлантириш концепциясини ишлаб чиқиш ва халқаро экспертлар билан муҳокама қилишни топширди.
Бюджет маблағларини сарфлаш мезонларини кескинлаштириш лозимлигини қайд этган Мирзиëев¸ 2019 йилги бюджетнинг 4¸5 триллион сўм дефицит билан бўлиши ва бу дефицит ЯИМ ҳажмининг 1.1 фоизини ташкил этишини билдирди¸ айни пайтда бюджет дефицитини камайтириш учун тушумларни кўпайтириш¸ рақамли иқтисодиëт миллий концепциясини ҳаëтга татбиқ қилишни топширди.
Рақамли иқтисодиётга ўтмасак, орқада қолиб кетдик¸ бундан кейин ҳам орқада қолиб кетаверамиз¸ деган президент¸ рақамли иқтисодни йўлга қўйиш ЯИМни 30 фоизга ошириш ва коррупцияни кескин камайтиришга имкон беради¸ деб ўтди.
2018 йили Ўзбекистонга қанча хориж сармояси кирди?
Хориж инвестициясини Ўзбекистонга жалб қилиш топшириғи 2018 йил давомида ҳам долзарб бўлиб қолганига қарамай¸ ҳозирча жамоатчиликка йил бўйи ташқаридан қанча сармоя кирганига оид аниқ маълумот берилмади.
Президент 28 декабрь кунги чиқишида бу рақамни билвосита тилга олди.
2019 йил иқтисодга барча манбалар ҳисобидан 138 триллион сўмлик фаол инвестиция ўзлаштиришни топширган президент бу рақамнинг 2018 йилга нисбатан 16 фоизга кўпроқ эканини¸ тўғридан-тўғри хориж инвестициялари миқдорининг эса 2019 йилда 1¸ 5 бараварга оширилиб¸ 4.2 миллиард долларга етказилиши ва 142 та корхона ишга туширилишини билдирди.
Бундан эса¸ 2018 йил давомида Ўзбекистонга кирган хориж инвестициялари миқдори¸ Тошкент расмийлари Мирзиëевнинг хориж сафарлари давомида тилга олган ўнлаб миллиард доллар эмас¸ балки 2 миллиард 800 миллион доллардан иборатлигини билдиради.
Хорижий ва хусусий капиталнинг Ўзбекистон банк тизимига кириб келиши учун улардаги давлат улушини камайтириш лозимлигини таъкидлаган Мирзиëев¸ мамлакатдаги банклар капиталининг 83 фоизигача давлатга тегишли эканини танқид қилди ва буни рақобатга салбий таъсир кўрсатаëтганини билдирди.
Одамлар солиқ тўлашдан манфаатдор бўлиши керак
2018 йил давомида кенг муҳокама қилинган Солиқ концепциясига тўхталган Мирзиëев¸ 2019 йилнинг 1 январидан кучга кирадиган янги таҳрирдаги Солиқ кодексининг асосий моҳияти¸ солиқларни тўловчи “инсофли тадбикорлар”ни рағбатлантириб¸ яширин иқтисодни ривожлантираëтган солиқдан қочувчиларни тегишли жазолаш эканини билдирди.
“Ҳамма бир хил бўладиган замонлар ўтди”¸ деган президент солиқ тўламай¸ қора бозорда ишлаëтганларни кескин жазолаш бошланишидан огоҳлантирди.
Бюджет барқарорлигини таъминлашнинг солиқ тушумларини кўпайтиришдан бошқа йўли йўқ. Оғир¸ аммо яккаю ягона тўғри йўл шу¸ деди шу ўринда президент.
Солиқ имтиëзларини босқичма-босқич камайтиришни айтган президент¸ мамлакатдаги рақобат муҳитига салбий таъсир кўрсатиб келаëтган алоҳида тадбиркор ва ширкатларга берилган солиқ преференциялардан воз кечиш бўйича Вазирлар Маҳкамасига икки ой ичида “Йўл харитаси”ни ишлаб чиқишни топширди.
Иқтисоддаги давлат улуши масаласида 27 йилга кечиккан ўзгаришлар
Президент Мирзиëев таъкидича¸ мамлакат бошқаруви олдидаги энг оғир муаммолардан бири давлат корхоналарини ислоҳ қилишдир.
Ўзбекистонда 603 та акциядорлик жамияти бўлса¸ шундан 486 тасида давлат улуши бор ва бу улуш 52 триллион сўмни ташкил этади¸ деган Мирзиëев¸ бу вазиятни ҳам ўзгартириш фурсати келганини таъкидлади.
27 йил давомида давлат корхоналарининг ривожланиш ўрнига¸ ишлаб чиқаришни йўқ қилганини айтган президент¸ давлат мулкини бошқариш¸ улар акцияларини халқаро бозорга олиб чиқиш билан шуғулланувчи махсус агентлик тузиш ғояси устида иш бораëтганини тилга олди.
"Ўзбекэнерго"¸ "Ўзбекистон ҳаво йўллари" миллий авиакомпанияси бошқарувини тубдан ўзгариш 2018 йилда бошланганини тилга олган Мирзиëев¸ 2019 йилда "Ўзбекнефтгаз"¸ "Ўзбеккимë" ва Навоий кон металлургия комбинатлари бошқарувининг ўзгариши¸ хусусан¸ хусусий бошқарувга ўтказилишини таъкидлади.
2019 йилга топшириқ - 18 миллиард долларлик экспорт
Иқтисод¸ хусусан¸ ундаги давлат улушини тубдан ислоҳ қилишдан кўзланаëтган асосий мақсадлардан бири¸ Ўзбекистонда ишлаб чиқилган товарларни халқаро бозорга олиб чиқишдир.
- Экспорт билан шуғулланмаган ташкилотнинг келажаги йўқ. Маҳсулотимизга бозор топишимиз керак. Бозор топиш учун эса¸ рақобатбардош маҳсулот ишлаб чиқариш¸ бунинг учун эса¸ таннархни камайтириш лозим¸ деган президент ишлаб чиқарувчиларга шу мақсадда янги технологиялар ва билимли мутахассисларни жалб қилишни топширди.
"Келгуси йили экспорт ҳажми 18 миллиардга долларга етиши керак ва бу 2018 йилга нисбатан 30 фоизга кўпдир"¸ деди президент.
Божхона назоратини соддалаштириш¸ экспорт йўлидаги ҳар хил бюрократик тўсиқларни бартараф этиш бўйича "Йўл харитаси"ни ишлаб чиқишга ҳам икки ойлик муҳлат берилди.
27 йилдан бери районларда ҳеч бало йўқ!
Саноатни комплекс ривожлантириш заруратини алоҳида тилга олган Мирзиëев:
-27 йилдан бери пахта¸ ғалла¸ бошқа ҳеч бало йўқ. Битта хлопзавод турипти. Район ҳокимлари йил давомида нима билан шуғулланади¸ нега битта инвесторни олиб келиб¸ ери бор¸ суви бор¸ электри¸ гази бор корхона қилмаймиз? Мумкин эмасми?¸ деди жумладан.
Президент район ва шаҳар ҳокимларига ишсизликни камайтиришнинг ягона йўли - ўз ҳудудини саноатлаштирув эканини эслатди.
Урбанизацияни 2030 йилгача икки бараварга ошириш топширилди
2019 йилда "Обод қишлоқ" дастурига 4 триллион сўм ажратилишини билдирган Мирзиëев¸ ҳозирда Ўзбекистонда урбанизация даражаси 35¸5 фозини ташкил этиши¸ аммо бу кўрсаткичнинг яқин келажакда пасайиши мумкинлигини билдирди.
Қишлоқ ҳудудларида ҳам замонавий шаҳарсозлик талабларига мос уй-жой комплекслари қуришни кўзда тутувчи 2030 йилгача урбанизация даражасини 60 фоизга етказиш бўйича дастур ишлаб чиқишга шахсан Бош вазир Абдулла Арипов масъул этиб тайинланди.
Қурилишларга инвесторларни жалб қилиш учун президент ҳокимликларга бинолар ва иншоотлар жойлашган ер ҳудудларини хусусийлаштиришни топширди ва :
- Ерниям¸ иншоотниям сотамиз. Нимага тадбиркорнинг эртанги кунга ишончи бўлиши керак¸ деди жумладан.
Қишлоқ хўжалиги кластерлашади...
Келаси йилда нафақат пахта¸ балки ғалла ва мева-сабзавот кластерларини яратиш учун кредит беришнинг соддалаштириш тартибини йўлга қўйиш лозим¸ деган президент¸ 2019 йили Ўзбекистон пахтасининг 52 фоизи кластерлардан чиқишини билдирди.
- Пахтаниям эгасига бериш керак. Кластерлар - қишлоқ хўжалигининг эртанги куни. Бошқасига мени ишонтиролмайсизлар. Одамлар фақат манфаат бўлса далага чиқади¸ деди Мирзиëев.
"Озиқ-овқат хавфсизлигини ҳеч кимга ишонмайман"¸ деди чорвачилик ва бошқа соҳаларни тилга олган президент.
Аграр соҳадаги асосий муаммо сифатида Мирзиëев¸ замонавий технология ва ишлаб чиқариш усулидан хабари йўқлигини тилга олди ва 2019 йили фермерларга инновацион технологиялар бўйича тренинг беришни таклиф қилди.
Давлат 3 ëшдан 22 ëшгача бола тарбиясига инвестиция қилиши керак!
Парламентга Мурожаатномасининг иккинчи соатини президент¸ ижтимоий муаммоларга бағишлади.
Ишсизликни камайтириш¸ пенсия тизимини ислоҳ қилиш¸ уни ҳисоб-китоб қилиш тизимини ўзгартириш¸ ногирон боласига қарайдиган оналарга алоҳида нафақа турини жорий қилишни бу соҳадаги муҳим ишлар сирасида тилга олди.
Таълим соҳасидаги устувор вазифа сифатида Мирзиëев 3 ëшдан 22 ëшгача бола тарбиясига инвестиция қилиш лозимлигини таъкидлади ва бундай инвестиция жамиятга 15-17 баравар фойда келтиришини айтиб ўтди.
Қанча студент олишни университетларнинг ўзи мустақил белгиласин!
Ўрта таълим муассасалари битирувчиларни олий таълим билан қамраб олишнинг сўнгги 2 йилда кўрилган чора-тадбирлар туфайли 15 фоизга етганини айтган Мирзиëев¸ бу кўрсаткичнинг тараққий қилган давлатларда ўртача 60-70 фоизни ташкил этишини билдирди.
- 2019 йилда мамлакатимизда битирувчиларни олий таълим билан қамраб олиш даражасини 20 фоизга етказиш ва келгуси йилларда ошириб бориш муҳим вазифаларимиздан биридир.
Ёшларимизга бир вақтнинг ўзида бир нечта олий ўқув юртига ҳужжат топшириш имкониятини беришимиз, ўйлайманки, уларнинг таълим олиш ҳуқуқларини кенгайтиришга хизмат қилади¸ деди Мирзиëев жумладан.
Мазкур йўналишда қилинадиган ишлар қаторида президент олий таълим муассасаларига ўз имконидан келиб чиқиб, қабул квоталарини мустақил белгилаш тизимини жорий этиш¸ ëшларнинг хорижда ўқиш имконини кенгайтиришни айтиб ўтди.
"Халқимиз генофондини сақлаш учун..."
Соғлиқни сақлаш тизими ҳақида гапирган президент¸ мамлакатда пуллик ва бепул тиббий хизматлар ўртасидаги аниқ чегараларни белгилаб олиш заруратини тилга олди.
Йилига Ўзбекистонда 22 мингдан ортиқ одамга онкологик касаллик ташхиси қўйилаëтганини айтган президент¸ бу соҳада ҳам махсус дастур ишлаб чиқиш¸ бу соҳадаги профилактика ва даволаш йўналишида халқаро тиббиëт тизимлари¸ хориж мутахассислари билан ҳамкорликни йўлга қўйишни топширди.
Оналар ва болалар саломатлигини яхшилаш¸ турмуш шароити оғир аëлларни иш ва уй-жой билан таъминлаш бўйича ҳам уч ой ичида аниқ режалар ишлаб чиқариш топширилди.
Президентга кўра¸ келаси йил 1600 нафар кам таъминланган аëлга имтиëзли уй қуриб берилади.
Ëшларни радикал оқимлар таъсиридан сақлаш мақасдида уларга ҳар хил имконлар¸ хусусан¸ дам олиш ва спорт билан шуғулланиш имконлари яратиш заруратини таъкидлаган Мирзиëев¸
- Бугунги кунда ëшларимизнинг билим ва маълумот олишининг асосий манбаи интернет экани ҳеч кимга сир эмас. Шу сабабли¸ тадбиркорлар ташаббусини қўллаб-қувватлаган ҳолда¸ жамоат жойларида бепул WI-Fi тармоқларини ташкил этиш чораларини кўришимиз керак¸ деган президент Вазирлар Маҳкамасига бир ой ичида бу масалада ҳам алоҳида дастур ишлаб чиқаришни топширди.
28 декабрь кунги 2¸5 сотдан узоқроққа чўзилган иккинчи йиллик Мурожаатида президент Шавкат Мирзиëев мамлакат ҳаëтининг аксар соҳаларида турган муаммолар¸ қилинадиган ишларга тўхтаб ўтди.
Мурожаатномага киритилган конкрет вазифалар ижроси бўйича Вазирлар Маҳкамасига келаси бир-икки ой ичида алоҳида дастурлар ишлаб чиқаришни топширган Мирзиëев¸ бу топшириқ ижроси назоратда бўлажагини таъкидлади.
- Кириб келаётган йилнинг бош ҳужжати бўлган Мурожаатномада баён қилинган ҳар бир устувор йўналиш бўйича амалга оширилган ишлар ҳақида Бош вазир ҳукумат аъзолари билан бирга Сенат ва Қонунчилик палатаси олдида ҳар ойда ҳисобот бериб боради, деди Мирзиëев жумладан.
