Озодликка Мирзачўл туманидан келган мурожаатни ўрганиш жараëнида нафақат бу туман¸ балки Жиззах вилояти миқëсида давлат ва нодавлат ташкилотларига янги “фартук тикиш” мажбурияти юклангани маълум бўлди.
Фартук тикиш кампанияси бораëтганини тасдиқлаган жиззахлик расмийлар¸ фартук пулининг “Обод маҳалла” доирасида қурилган янги уйларнинг бошланғич тўловини қоплашга сарфланишини билдирдилар.
Озодликка мурожаат қилган коллеж ўқитувчилари эса¸ ўзларининг бу уйларга алоқаси йўқлиги ва ишдан ҳайдалиш таҳдиди билан кундузги ва тунги сменада фартук тикишга мажбурланаëтганини билдирди.
“Апрелдан бери фартук тикамиз...”
Озодликка мурожаат қилган мирзачўллик коллеж ўқитувчилари маҳаллий ҳокимият босимидан қўрқиб¸ ўз шахслари сир қолишини сўради.
Уларнинг айтишича¸ Мирзачўлда “Обод маҳалла”га ëрдам тариқасида фартук тикиш апрель ойининг охирларида бошланган ва шу кунларда қизғин паллага кирган.
“Апрель охирида тикувчилик цехи очиб¸ машинкалар қўйишди. Ўшанда ўқитувчилар ҳафтада камида бир марта кундузги¸ бир марта тунги сменада фартук тикиши шарт дейишди. Ўқитувчининг фартук тикишга нима алоқаси бор¸ деб сўрасак¸ дарров ишдан кетиш билан таҳдид қилишди. Ëзда ҳам тинч қўйишмади. Ҳам кундузги¸ ҳам тунги сменада камида 15 тадан фартук тикишимиз керак. Пул берилмайди¸ нега десак¸ “Обод маҳалла”га ëрдам дейишди”¸ деди Озодлик гаплашган мирзачўллик ўқитувчилардан бири.
Бошқармадагилар жавоби
Мирзачўлдаги айрим коллеж ўқитувчиларидан келган бу хабарга муносабат олиш мақсадида Озодлик Жиззах вилояти Ўрта махсус¸ касб-ҳунар таълими бошқармаси расмийлари билан боғланди.
27 август куни Озодлик гаплашган бошқарма расмийларидан бири¸ фартук тикиш кампаниясининг нафақат таълим тизими¸ балки барча ташкилотлар учун “ихтиëрий-мажбурий” эканини билдирди:
“Фақат ўқитувчилар эмас¸ вилоят бўйича ҳамма ташкилотлар фартук тикаяпти. Уларда специальний машинкалари бор. “Обод маҳалла” йилику бу йил¸ шунга. Ташкилотларда ëзма фармон йўқ, конечно. Но илтимосларга кўра¸ ëрдам сифатида бўлаяпти. Булар тиккан фартук энди теримчиларга сотилади. Пули “Обод маҳалла”га ўтказилади”.
Бошқарманинг Озодлик гаплашган мутасаддиларидан бири¸ аввалига ўз ҳамкасби берган маълумотни рад қилишга уринди.
“Мирзачўлда тикувчилик фабрикаси бор¸ давлатга қарашли. У ерда фартук тикишаяпти¸ лекин бизнинг тизимнинг бунга алоқаси. Ҳозир ҳеч ким бировни мажбурлаб ишлата олмайди. Давлат сиëсати шунақа”¸ деган таълим тизими расмийси¸ суҳбат давомида “Мирзачўл қишлоқ хўжалик коллежи ўқитувчиларининг “ихтиëрий” равишда фартук тикаëтгани ҳақида гапирди:
“Кимгадир намунали уйдан бераяпти¸ эвазига шу ерда фартук тикиб бериши керак бошланғич бадалини тўлаш учун. Сен бориб цехда шунча фартук тикасан¸ пулини бошланғич бадалга ўтказамиз¸ деяпти. Ëзда коллежда иш йўқку¸ энди бошланаяпти. Ўқитувчилар ҳам ўзи бориб ишлагандирда! Шуни мажбурий меҳнат деëтган бўлса¸ тушунмадим”¸ деди Жиззах вилояти Ўрта махсус¸ касб-ҳунар таълими бошқармаси раҳбарларидан бири.
Бу суҳбатдош¸ Озодликка шикоят юборилган Мирзачўл туманида ишлаëтган тикувчилик цехининг давлатга – туман ҳокимлигига қарашли эканини билдирди.
Мирзачўл ҳокимлиги жавоби
27 август куни Озодлик гаплашган Мирзачўл туман ҳокими ëрдамчиси айни кунларда “Обод маҳалла” доирасида қурилган уйларни молиялаштириш учун тикув цехида фартук тикиш ишлари бораëтганини тасдиқлади:
“Ғалаба маҳалламизда шундай цех ишлаяпти. Эгаси – халқ¸ қонуний эгаси кимлигини билмайман. Кам таъминланган оилаларни уй-жой билан таъминлаб¸ уйнинг тўловини ишлагани орқали тўлайди. У ерда халқ ишлаяпти. Кам таъминланган оилаларга ипотека уйлар қурилган¸ худо хоҳласа мана эртага топширамиз. Фартуклар пули шу уйларга ўтказилади. Ҳеч ким мажбур ишлаëтгани йўқ¸ бу ëлғон хабар. Уй олганларнинг ўзлари ишлаяпти. Ишонмасангиз¸ Мирзачўлга ўзингиз келинг¸ кўрсатамиз”.
Расмийлар жавобига ўқитувчилар жавоби
Расмийларнинг бу раддиясига муносабат билдирган Озодликка шикоят қилган мирзачўллик ўқитувчилар¸ “Каримов давридаги ëлғоннинг яна эски жойига қайтгани”ни айтиш билан чекландилар. Мирзачўллик ўқитувчи бундай деди:
“Яна эски гап – ҳақиқатни айтса¸ халқ ëлғончига чиқарилади. Ҳамма кўриб-билиб турган нарсадан¸ “бўлмади¸ бўлиши мумкин ҳам эмас”¸ деб тониб туриб олишади. Менинг “Обод маҳалла”да қурилган уйларга умуман алоқам йўқ¸ ипотекам ҳам йўқ. Коллежда ўқитувчи бўлиб туриб¸ шу кунларда ҳам текинга фартук тикишга мажбурман. Буни очиқ айтсам¸ коллеждан оладиган 700-800 минг сўм ойлигимдан ҳам айриламан.
“Мажбурий меҳнат” ҳашарга айланди
Халқаро молия ташкилотлари Ўзбекистонга ажратиладиган кредит ва грантлар учун мажбурий меҳнат тугатилишини асосий шартлардан бири сифатида қўйиши ортидан Тошкент ҳукумати болалар ва катталарнинг мажбурий меҳнатга жалб қилинишини тўхтатиш уринишини бошлади.
Ўзбекистонда болаларнинг давлат томонидан мажбуран қишлоқ хўжалик ишларига жалб қилиниши умумиятла тўхтатилгани кузатилган бўлса-да¸ давлат ташкилотлари¸ хусусан¸ таълим тизими ходимларининг пахтадан то қурилиш ишларигача мажбурланиш ҳолатлари давом этмоқда.
Давлат хизматчилари¸ айниқса¸ таълим соҳаси ходимларининг ўз асосий иши ўрнига қилинадиган текин ишлар ҳукумат томонидан “умумхалқ ҳашари” сифатида талқин этилмоқда.
Хусусан¸ бош вазир Абдулла Арипов 14 август куни ўтган видеосектор йиғилишида ҳашарни мажбурий меҳнатга тенглаштирган нашрларни танқид қилди.
