Қозоғистонлик Боратнинг бачкана саргузаштлари ҳақида ҳикоя қилувчи “Борат” филми расмий Остона ҳужумлари нишонига айландию¸ ўзига катта реклама қилди.
Маданият ҳудудидан чиқиб сиëсий тортишув объектига айланган Боратнинг бадиий асар сифатидаги қиммати четда қолиб¸ баҳслашувчилар филмдаги ҳазил-мутойибанинг сиëсий ахлоқ меъëрларига қанчалар тўғри келиши хусусида айтишдилар.
“Борат” ижодкорининг “Диктатор” филми премъераси ўтар-ўтмас¸ бу филм туғдирган реакцияларнинг ҳам айни йўналишда экани кўрилмоқда.
“Диктатор” филмининг бош қаҳрамони адмирал-генерал деган ўзи йўқ мақомга эга ўзи йўқ Водия деган Африка давлати ҳукмдори Аладин.
У халқаро майдонда ном чиқарган диктаторларнинг йиғма образидир. Ëш ва жозибали қизлар қўриқчилигида юрган Ливия диктатори Муаммар Қаддафий¸ ўз яқинлари ва қўл остидагиларга қўлтиғини ўптирган Ироқ диктатори Саддам Ҳусайн¸ ой ва йил номларини ўзгартиб¸ уларга ўзи ва онаси номини бериб чиққан Туркманбоши Сапармурод Ниëзов Аладдин тимсолида битта қиëфага бирлашади.
Ҳар икки гапнинг бирида “Ғарбга ўлим!” дейишни яхши кўрадиган¸ Американи СПИД ватани деб атайдиган Аладин имкон туғилиши билан Ғарбга саëҳат қилишни¸ эркин ҳаëт таклиф қиладиган барча лаззатлардан фойдаланишни хуш кўради.
Адмирал-генерал Аладин образи воситасида Саша Барон Ғарбнинг дунë диктаторларига нисбатан қўллаб келаëтган икки юзлама сиëсатию инсон ҳақлари¸ мазлумлар ҳимояси ҳақида қилиб келаëтган қуруқ баëнотларини ҳам ҳажв қилади.
Филмда АҚШ президенти Барак Обама¸ Давлат котиби Ҳиллари Клинтон¸ Британия Бош вазири Дэвид Камеронлар баëнотларига ҳам жой берилади.
“Диктатор” филми жаҳон киноэкранларига чиқар-чиқмас¸ “Борат” премъераси каби яна танқидларга сабаб бўлмоқда.
“Диктатор” очиқ фаҳш саҳналари ва мусулмонларга қарши юз йилдан бери мавжуд масхараомуз муносабатни гавдалантирувчи ахмоқона филмдир”¸ дейди нуфузли Huffingtonpost нашри чоп этган тақризида Америка-Ислом муносабатлари кенгаши фаоли Мунира Сида.
“Тарихий “Араб баҳори” исëнларидан сўнг Коэн нафратга учраган Яқин Шарқ диктаторлари ҳақида филм қилди. Аммо у филмда бу диктаторларни мазах қилишни мусулмонларга қарши стереотиплар билан сахийларча қориштиради ва араб маданиятини цивилизациядан узоқ¸ зўравонлик ва хотин-қизларни хўрловчи ¸ арабларни эса туякаш ва яҳудийлардан ҳазар қилувчилар қилиб тасвирлайди.
Ўз саëз маҳсулотини томошабинга ўтказиш учун Коэн мусулмонларга қарши ўта саëз ва гўл аксил-араб манзаралари устига қурган “¸ дейилади Huffingtonpost тақризида жумладан.
“Борат”ни сотиш учун этник стереотипларни бўрттирганликда танқид этилган Коэн¸ “Диктатор”ни томошабинга ўтказиш учун уни аксилисломий ҳиссиëт ва қўпол фаҳшга ўраб тақдим этаëтганликда айбланмоқда.
Айни шундай танқидлар баҳонасида бир қатор мусулмон давлатлари¸ хусусан Тожикистон ва Эронда “Диктатор” намойишларини таъқиқлаб қўйди.
